Δημοσιεύουμε το σύνολο του αφιερώματος, που δημοσιεύθηκε από τον
εκδότη της ,Ν.Γ.Γαρμπή ,στην εφημερίδα "Φραγκάτα" Κεφαλλονιάς, τεύχος
40ο - Ιούλιος 2014
καὶ τῆς ζωῆς εἴμαστ᾿ ἐμεῖς οἱ καταλαλητάδες,
γιὰ νὰ πατᾶμε καὶ νὰ σβήνουμε εἴμαστε
τὰ ὡραῖα καὶ τ᾿ ἀληθινά, τ᾿ ἄνθια καὶ τὶς λαμπάδες.
Τὸν ἥλιο καὶ τὰ ἡλιόχαρα ὀχτρευόμαστε,
καὶ τὶς ἀγάπες τῆς καρδιᾶς καὶ τοῦ παιδιοῦ τὰ γέλια,
μὲ νεκροσάβανο σκεπάζουμε
τὸ Λόγο τὸν τετράψυχο στὰ γαληνὰ Βαγγέλια.
Εἴμαστ᾿ ὁ κούφιος ἦχος ὁ παράταιρος
στῶν κεραυνῶν τὸ ταίριασμα καὶ στῶν κελαιδημάτων,
χαλάσματα καὶ σκιάχτρα κάνουμε
τοὺς θείους ναοὺς καὶ τὰ λευκὰ κορμιὰ τῶν ἀγαλμάτων.
Μὰ νὰ ὁ ραγιᾶς τὰ σύντριψε τὰ σίδερα,
«Ζωή!» ὁ Τεχνίτης ἔκραξε, Σοφέ, ἀλαλάζεις «Νίκη!»˙
φύγαμε τότε καὶ τρυπώσαμε
μέσ᾿ στῶν ἐρήμων τὶς μονιὲς καὶ γίναμεν οἱ λύκοι.
Καὶ τώρα κάθε ποὺ ἀπαντήσουμε
τὴν Ὑπατία τὴν ἄτρομην Ἰδέα τὴν ἀστρομάτα,
τὴ σφάζουμε, τὴ χιλιοκομματιάζουμε,
καὶ - ὦ λύσσα! - τὰ κομμάτια της τὰ ρίχνουμε στὴ στράτα.
Νἄμουν τοῦ σταύλου ἕν᾿ ἄχυρο, ἕνα φτωχὸ κομμάτι,
τὴν ὥρα π᾿ ἄνοιξ᾿ ὁ Χριστὸς στὸν ἥλιο του τὸ μάτι!
Νὰ ἰδῶ τὴν πρώτη του ματιὰ καὶ τὸ χαμόγελό του,
τὸ στέμμα τῶν ἀκτίνων του γύρω στὸ μέτωπό του.
Νὰ λάμψω ἀπὸ τὴ λάμψι του κι᾿ ἐγὼ σὰ` διαμαντάκι,
κι᾿ ἀπὸ τὴ θεία του πνοὴ νὰ γίνω λουλουδάκι.
Νὰ μοσχοβοληθῶ κι᾿ ἐγὼ ἀπὸ τὴν εὐωδία
ποὺ ἄναψε στὰ πόδια του τῶν Μάγων ἡ λατρεία.
-Καλόγερε, τί καρτερεῖς κλεισμένος μὲς στὸ Κούγκι;
Πέντε νομάτοι σόμειναν - κ' ἐκεῖνοι λαβωμένοι!
Κ' εἶναι χιλιάδες οἱ ἐχθροὶ ποὺ σ' ἔχουνε ζωσμένον!
Ἔλα νὰ δώσης τὰ κλειδιά, πέσε νὰ προσκυνήσης,
κι ἀφέντης ὁ Βελήπασας δεσπότη θὰ σὲ κάμη!
Ἔτζι ψηλὰ ἀπὸ τὸ βουνὸ φωνάζει ὁ Πήλιο Γκούσης…
Κλεισμένος μὲς στὴν ἐκκλησὰ βρίσκετ' ὁ Σαμουήλης,
κι ἀγέρας παίρνει τὴ φωνὴ τοῦ Πήλιου τοῦ προδότη.
Χωρὶς ψαλμοὺς καὶ θυμιατά, χωρὶς φωτοχυσία,
γονατισμένοι, σκυθρωποί, μπρὸς στὴν Ὡραία Πύλη,
πέντε Σουλιῶτες στέκονται μὲ τὸ κεφάλι κάτου.
Βουβοὶ - δὲν ἀνασαίνουνε, καὶ βλέπεις κάπου-κάπου
ὅπου ἕνα χέρι σκώνεται καὶ κάνει τὸ σταυρό του.
Ἀκίνητα στὸ μάρμαρο σέρνονται τὰ σπαθιά τους -
σπαθιὰ ποὺ τόσο ἐδούλεψαν γιὰ τὸ γλυκό τους Σούλι!
Δὲ φαίνετ' ὁ καλόγερος, μόνος του στ' ἅγιο Βῆμα
προσεύχετο κ' ἑτοίμαζε τὴ μυστικὴ θυσία.
 |
| Το όρος Άθως(Βικιπαίδεια) |
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Άγιο Όρος-Βυζαντισμός -Μοναχισμός
Άγιο Όρος-Βυζαντισμός -Μοναχισμός
Μικρή ποιητική προσέγγιση
Αποτολμά εδώ η εφημερίδα μας ένα μικρό
αφιέρωμα, μια μικρή προσέγγιση και μάλιστα ποιητική, σε θέματα μεγάλα: Άγιον
Όρος –Βυζαντινισμός –Μοναχισμός.
Κύρια αφορμή για
το αφιέρωμα στάθηκε η πρόσφατη περιήγησή μας σε 10 Μονές στη ΒΔ περιοχή της
χερσονήσου του Άθω, από 3 έως 10 Απριλίου 2014. Ήταν η δεύτερη φορά που
επισκεφτήκαμε το Αγιονόρος, η πρώτη ήταν πριν 22 χρόνια, από 24 έως 30 Οκτωβρίου
1992 οπότε είχαμε πάει στις άλλες 10 Μονές στη ΝΑ περιοχή της χερσονήσου και
είχαμε ανεβεί στην κορυφή του όρους Άθω. Συνολικά οι αθωνικές Μονές είναι 20.
Με την πρώτη επίσκεψη είχαμε γράψει το
ποίημα «Στην Πολιτεία του Άθω», το οποίο έχει δημοσιευτεί και στην
εφημερίδα ΦΡΑΓΚΑΤΑ (τεύχος 32Ο –Ιούλιος 2010, σελίδα 14). Τώρα με τη
δεύτερη επίσκεψη γράψαμε και δημοσιεύουμε εδώ το ποίημά μας «Άγιον Όρος και
Βυζαντινισμός». Σ` αυτά τα δύο ποιήματα διαφαίνεται η προσωπική μας άποψη
και εντύπωση για τα θέματα του παρόντος αφιερώματος.
Μια
άλλη αφορμή για το αφιέρωμα, έστω δευτερεύουσα, έδωσε το γεγονός ότι στο
Διαδίκτυο βρίσκουμε σε αρκετές ιστοσελίδες την παρουσίαση και τον έντονο σχολιασμό
του ποιήματος «Οι Καλόγεροι» του Κωστή Παλαμά (1859-1943). Παραθέτουμε ολόκληρο
το ποίημα αυτό στο οποίο στηλιτεύει και απορρίπτει τους Καλόγερους. Σχολιάζουμε
ότι όσο κι αν έχει δίκιο και παρρησία ο Παλαμάς σε πολλά σημεία της προσέγγισής
του για τον Μοναχισμό και τους Καλόγερους, όσο κι αν δεν εγκρίνει τη στάση τους
απέναντι στη ζωή και τις επιθέσεις τους κατά του ελληνισμού, όμως η προσέγγισή
του έχει κάποια μονομέρεια. Η έμπνευση του ποιήματος φαίνεται λειψή, όχι μόνο γιατί
δεν υπάρχει μέθεξη (εύλογο από αντιφρονούντα) αλλά και γιατί δεν δείχνεται κατανόηση,
στοιχειώδης έστω. Γενικεύει τα αρνητικά τους αδιάκριτα, των Καλόγερων συλλήβδην,
ουδεμία αρετή τους αναγνωρίζει και προεκτείνει χρονικά τις ακρότητες που
ιστορικά διέπραξαν. Με όλα αυτά το δίκιο του ποιητή μειώνεται. Θα μπορούσε
μάλιστα να ισχυριστεί κανείς ότι στο ίδιο ποίημα διακρίνεται και αμφιθυμία ως
προς την χριστιανική θρησκευτικότητα, αφού ο Παλαμάς δέχεται τον Χριστιανισμό
χαρακτηρίζοντας τα Ευαγγέλια γαληνά και τον Λόγο τους τετράψυχο, αλλά δεν
δέχεται μια βασική παράμετρο του Χριστιανισμού,
τον Μοναχισμό.
Πάντως συνολικά στην ποίησή του ο Παλαμάς δεν
είχε την ίδια στάση έναντι του Χριστιανισμού, το θέμα τον απασχόλησε έντονα, άλλοτε
εκφράστηκε ευλαβικά με πίστη και άλλοτε χωρίς πίστη. Στα νιάτα του έγραφε
περισσότερο ως Χριστιανός, στην ώριμη ηλικία μεγάλωσε η αμφισβήτηση. Ακόμη όμως
και στην ίδια ποιητική συλλογή, ακόμη και στο ίδιο ποίημα μπορεί να διακρίνεται
αμφιθυμία, έχουν ασχοληθεί σχετικά κριτικοί λογοτεχνίας, θεολόγοι και άλλοι.
Δημοσιεύουμε απόσπασμα από το ποίημά του «Χριστούγεννα», στο οποίο
εκφράζει βαθιά πίστη.
Τέλος δημοσιεύουμε ένα
απόσπασμα από το ποίημα «Σαμουήλ» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη (1824-1879)
για να μην παραβλέπουμε και τους ηρωικούς αγώνες και τη θυσία αρκετών
Καλόγερων.
Ο
ΕΚΔΟΤΗΣ
| Νικόλαος Γ. Γαρμπής |
 |
| "AΘως" Πίνακας Β. Χατζή(Βικιπαίδεια) |
- Άγιον Όρος και Βυζαντινισμός
Άξιον
Εστίν η φύση του Άθω να ευωδιά
άξιον
εστίν ο βίος του ανθρώπου να διαλάμπει
παρθένος
και υψιπετής ο Άθως στέκει πρόσφορος
η κάθε
ύπαρξη να θάλλει, να σκιρτά
από
εσωτερίκευση.
Τα
Στάγιρα ορίζουν, ο Όλυμπος υμνεί
το Άγιον
Όρος θέλει την πρωτοκαθεδρία
χρυσόβουλλα
προβάλλει του αυτοκράτορα
στον
πρόναο προφήτες, ερίφια και αμνοί
του
παραδείσου οράματα.
Καλόγηροι
στου Όρους την ώρια περιοχή
την αυστηρώς
μονήρη και άβατο για θήλυ
υμνούν
την Παναγία με χίλια ονόματα
αρχαία
η λατρεία, σπονδή ελληνική
Ήρα, Εστία,
Δήμητρα.
Πασχίζει
η Ορθοδοξία για τον συγκερασμό
Ελληνικού
φωτός κι Ανατολής λατρείας
αναλώθηκαν
Πατέρες για το συνταίριασμα∙
ένας
τόπος που λάμπει με τον Ελληνισμό
στους
Μοναχούς θεία μέθεξη.
Μετάνοια,
αφιέρωση, νηστεία, προσευχή
αγρύπνια,
εγκράτεια, ικεσία, υμνωδία
υπακοή,
ακτημοσύνη, ταπείνωση
πραότητα,
αγάπη, ευλογία, αρετή∙
σκολιά
η οδός της θέωσης.
⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ •
⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂
Βυζαντινές
ακολουθίες και τελετουργικά
εις
τις Μονές, τις Σκήτες, τα Κελλία
τάξη
βυζαντινή, ιεροπρέπεια∙
και τα
πουλιά ακόμη κελαϊδούν βυζαντινά
γαλήνη
πίστη διάθεση.
Μεγίστη
Λαύρα, πρώτη τη τάξει ως Μονή
Βατοπεδίου,
Ιβήρων … είκοσι εν συνόλω
και
προεξάρχουσα στο δόγμα η Εσφιγμένου∙
όλες ελπίδος
φάροι εν θαλασσοταραχή
στου
βίου το πλεούμενο.
Δογμάτων
έριδες διαλύονται εδώ
γλυκαίνει
πάθη η Γλυκοφιλούσα
πνέει
το πνεύμα τής των θνητών υπέρβασης∙
Ελληνισμός
κι Ορθοδοξία ο Βυζαντινισμός
στην
Πολιτεία του Άθωνος.
⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂ •
⌂ • ⌂ • ⌂ • ⌂
Ρώσοι,
Ρουμάνοι, Βούλγαροι και Σέρβοι
κι
ευάριθμοι Έλληνες προπάντων
-οι
κληρονόμοι της βυζαντινής παράδοσης-
στο Περιβόλι
της Παναγίας περιοδεύουν
αξιωμένοι
και διακονούμενοι.
Με
εγκαρτέρηση από Μονή εις Μονή
με
προσμονή κι άκραν ομοψυχία
να
συσταλεί του εγωισμού το όνειδος
η
απόσταση να γίνει πιο μικρή
από
ανθρώπου εις άνθρωπο.
Νικόλαος Γερασίμου Γαρμπής
Νικόλαος Γερασίμου Γαρμπής
- Η
Μονή Εσφιγμένου, προεξάρχουσα στην Ορθοδοξία ως προς το δόγμα. Έχει σήμερα 108
μοναχούς.
Μονή Εσφιγμένου Φωτο Ν.Γ.Γαρμπής 3-4-2014
 |
| Η Μονή Εσφιγμένου(Βικιπαίδεια) |
- Η Μονή Σταυρονικήτα ,λιτή και συγχρόνως επιβλητική .Έχει συνολικά 45 μοναχούς
Μονή Σταυρονικήτα, φωτο Ν.Γ.Γαρμπής 8-4-2014
 |
| Μονή Σταυρονικήτα(Βικιπαίδεια) |
 |
| Η Μονή Σταυρονικήτα βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου. Διακρίνονται το καθολικό της Μονής, η κορυφή του όρου Άθως και ο αρσανάς της Μονής Ιβήρων |
- Μονή Μεγίστης Βατοπεδίου, δεύτερη τη τάξει
Μονή. Σ` αυτήν υπάγονται συνολικά περί τους 170 μοναχούς (μαζί με τη Σκήτη Αγ.
Ανδρέα και τα λοιπά εξαρτήματά της).
Τμήμα από την εσωτερική άποψη της Μονής Μεγίστης Βατοπεδίου ,φωτο Ν.Γ.Γαρμπής 9-4-2014
 |
| Εξωτερική άποψη της Μονής Βατοπεδίου (Βικιπαίδεια) |
 |
| Η Μονή Βατοπεδίου (2006).(Βικιπαίδεια) |
 |
| Κωστής Παλαμάς |
- Κωστὴς Παλαμᾶς
″Τριλογία τοῦ
θυμοῦ″, 1901 – από τη συλλογή Η ΑΣΑΛΕΥΤΗ ΖΩΗ, 1904.
Οἱ Καλόγεροι
Εἴμαστ᾿ οἱ ἄνεργοι καὶ οἱ ἄχαροι,καὶ τῆς ζωῆς εἴμαστ᾿ ἐμεῖς οἱ καταλαλητάδες,
γιὰ νὰ πατᾶμε καὶ νὰ σβήνουμε εἴμαστε
τὰ ὡραῖα καὶ τ᾿ ἀληθινά, τ᾿ ἄνθια καὶ τὶς λαμπάδες.
Τὸν ἥλιο καὶ τὰ ἡλιόχαρα ὀχτρευόμαστε,
καὶ τὶς ἀγάπες τῆς καρδιᾶς καὶ τοῦ παιδιοῦ τὰ γέλια,
μὲ νεκροσάβανο σκεπάζουμε
τὸ Λόγο τὸν τετράψυχο στὰ γαληνὰ Βαγγέλια.
Εἴμαστ᾿ ὁ κούφιος ἦχος ὁ παράταιρος
στῶν κεραυνῶν τὸ ταίριασμα καὶ στῶν κελαιδημάτων,
χαλάσματα καὶ σκιάχτρα κάνουμε
τοὺς θείους ναοὺς καὶ τὰ λευκὰ κορμιὰ τῶν ἀγαλμάτων.
Μὰ νὰ ὁ ραγιᾶς τὰ σύντριψε τὰ σίδερα,
«Ζωή!» ὁ Τεχνίτης ἔκραξε, Σοφέ, ἀλαλάζεις «Νίκη!»˙
φύγαμε τότε καὶ τρυπώσαμε
μέσ᾿ στῶν ἐρήμων τὶς μονιὲς καὶ γίναμεν οἱ λύκοι.
Καὶ τώρα κάθε ποὺ ἀπαντήσουμε
τὴν Ὑπατία τὴν ἄτρομην Ἰδέα τὴν ἀστρομάτα,
τὴ σφάζουμε, τὴ χιλιοκομματιάζουμε,
καὶ - ὦ λύσσα! - τὰ κομμάτια της τὰ ρίχνουμε στὴ στράτα.
 |
| Κωστής Παλαμάς |
- Κωστὴς Παλαμᾶς
″Χριστούγεννα″ - από τη
συλλογή ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΟΥ, 1886
Χριστούγεννα
(απόσπασμα)
Νἄμουν τοῦ σταύλου ἕν᾿ ἄχυρο, ἕνα φτωχὸ κομμάτι,
τὴν ὥρα π᾿ ἄνοιξ᾿ ὁ Χριστὸς στὸν ἥλιο του τὸ μάτι!
Νὰ ἰδῶ τὴν πρώτη του ματιὰ καὶ τὸ χαμόγελό του,
τὸ στέμμα τῶν ἀκτίνων του γύρω στὸ μέτωπό του.
Νὰ λάμψω ἀπὸ τὴ λάμψι του κι᾿ ἐγὼ σὰ` διαμαντάκι,
κι᾿ ἀπὸ τὴ θεία του πνοὴ νὰ γίνω λουλουδάκι.
Νὰ μοσχοβοληθῶ κι᾿ ἐγὼ ἀπὸ τὴν εὐωδία
ποὺ ἄναψε στὰ πόδια του τῶν Μάγων ἡ λατρεία.
 |
| Αριστοτέλης Βαλαωρίτης |
- Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης
-Καλόγερε, τί καρτερεῖς κλεισμένος μὲς στὸ Κούγκι;
Πέντε νομάτοι σόμειναν - κ' ἐκεῖνοι λαβωμένοι!
Κ' εἶναι χιλιάδες οἱ ἐχθροὶ ποὺ σ' ἔχουνε ζωσμένον!
Ἔλα νὰ δώσης τὰ κλειδιά, πέσε νὰ προσκυνήσης,
κι ἀφέντης ὁ Βελήπασας δεσπότη θὰ σὲ κάμη!
Ἔτζι ψηλὰ ἀπὸ τὸ βουνὸ φωνάζει ὁ Πήλιο Γκούσης…
Κλεισμένος μὲς στὴν ἐκκλησὰ βρίσκετ' ὁ Σαμουήλης,
κι ἀγέρας παίρνει τὴ φωνὴ τοῦ Πήλιου τοῦ προδότη.
Χωρὶς ψαλμοὺς καὶ θυμιατά, χωρὶς φωτοχυσία,
γονατισμένοι, σκυθρωποί, μπρὸς στὴν Ὡραία Πύλη,
πέντε Σουλιῶτες στέκονται μὲ τὸ κεφάλι κάτου.
Βουβοὶ - δὲν ἀνασαίνουνε, καὶ βλέπεις κάπου-κάπου
ὅπου ἕνα χέρι σκώνεται καὶ κάνει τὸ σταυρό του.
Ἀκίνητα στὸ μάρμαρο σέρνονται τὰ σπαθιά τους -
σπαθιὰ ποὺ τόσο ἐδούλεψαν γιὰ τὸ γλυκό τους Σούλι!
Δὲ φαίνετ' ὁ καλόγερος, μόνος του στ' ἅγιο Βῆμα
προσεύχετο κ' ἑτοίμαζε τὴ μυστικὴ θυσία.
Υ.Γ Η επιλογή των εικόνων στην αναδημοσίευση του αφιερώματος ,έγινε από Α.Ορφανίδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου