Η διαδρομή είναι αυτή που καθορίζει την ίδια την ζωή .Οι επιλογές ταυτίζονται με την πορεία και το αποτέλεσμα
σκιαγραφεί την ταυτότητα του καθένα μας .
Η Αργυρώ Θεοφανίδου, ζωγραφίζει,αγιογραφεί. γράφει ποιήματα. Από
παιδί διέκρινε την αγάπη της στην
ζωγραφική. Μια θεία της αυτοδίδακτη ήταν αυτή όμως που έστρεψε το φυσικό της ταλέντο στην αγιογραφία .Ένας
ιερομόναχος της έδωσε κατευθύνσεις με την μελέτη τεχνικών και σχεδίων, επεξεργασία
χρωμάτων .
Σήμερα έργα της φιλοξενούνται στο Άγιο Όρος και στην Αμερική.
Η τεχνοτροπία της είναι σε ξύλο θαλάσσης με χρυσό 22 καρατίων και
αυγοτεμπέρες.
Και όπως λέει και κάποιος φίλος της Αγιογράφου
«Υπάρχουν τέχνες και τέχνες. Εκείνες πού έμαθα εγώ, του σποριά και
του αρτοπλάστη, είναι ευλογημένες. Δίνουν στον κοσμάκη τροφή. Όμως, όπως είπα
στην καλή μου φίλη την Αργυρώ, η δική της τέχνη είναι ακόμα πιο ευλογημένη. Και
προσωπικά με συναρπάζει. Είν' ένα χέρι που με την γραφίδα του ζωγραφίζει»
Η «Καθαρά Δευτέρα» είναι η πρώτη μέρα της Μεγάλης Σαρακοστής και
ονομάζεται έτσι γιατί οι χριστιανοί σταματάνε να τρώνε κάθε κρεάτινο φαγητό και
αρχίζουν τη νηστεία που έχει διάρκεια σαράντα ημερών όσες και οι μέρες του
Χριστού στην έρημο.
Ακόμα και το ψωμί της Καθαράς Δευτέρας (λαγάνα) ζυμώνεται
νηστίσιμο σαν τα «άζυμα» της Παλαιάς Διαθήκης . Η λαγάνα κάνει πιο έντονο το
νόημα της νηστείας.
Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται το πέταγμα του χαρταετού, που
συμβολίζει την επιθυμία των ανθρώπων να διώξουν μακριά το κακό. Γι’ αυτό και οι
χριστιανοί έβγαιναν στην ύπαιθρο για να τονίσουν την έννοια του καθαρμού και
της αλλαγής.Οι νοικοκυρές καθάριζαν το σπίτι για να φύγουν τα κακά πνεύματα.
Ο χειμώνας
φέτος έκανε πολλές φορές την επίσκεψη του με το λευκό κουστούμι . Οι φίλοι μας από
το χωριό Βράσταμα Χαλκιδικής , Μαρία Χαριστού , Αντώνης Κωνσταντινίδης και Βασίλης
Χαιριστανίδης , μας μεταφέρουν τα συναισθήματα τους με την δική τους ξεχωριστή
ματιά . Κανείς δεν μπορεί ν'αντισταθεί στην γοητεία των χρωμάτων, που παίζουν με το λευκό του χιονιού . Οι αντιθέσεις δημιουργούν αλλεπάλληλες εικόνες, που δεν θα μπορούσαμε να περιγράψουμε με τα λόγια. Τα συναισθήματα συγκίνησης, συμπληρώνουν το κάδρο του χωριού γι όλους εμάς που δεν τυχαίνει να είμαστε εκεί. Ευχαριστούμε από καρδιάς τους φίλους μας, που φρόντισαν να μας τις μεταφέρουν .
«Στην
κοινωνία της εξέλιξης και της τεχνολογίας, της αφαίμαξης της ιστορίας μας και
της αλλοτρίωσης μας, είναι επιτακτική ανάγκη να βιώσουμε την παράδοσή μας»
«Πλην
της αρχαίας απλότητας και λιτότητας, παρατηρούμεν και ακραφνές νεωτερικόν πάθος
και σθένος ακαταδάμαστον εις τα δημοτικά τραγούδια, όπου η γλώσσα είναι έμπνεως
ορμής προς απόσεισιν του ξενικού ζυγού και αδιαλλάκτου μίσους προς τους
απίστους μουσουλμάνους. Τα κλέφτικα τραγούδια νομίζεις πως είναι χείμαρροι
αφρισμένοι, εκρέοντες όχι από ανθρώπινα χείλη, αλλ΄από τους βράχους της Οίτης
και του Ολύμπου». Mendelsohn Bartholdy
Στον "Ασκητή", ο βιολιτζής του χωριού Φιλώτας Χαριστός και ο Αντώνης Κωνσταντινίδης στο λαούτο.
Ο
βασικός πυρήνας των δημοτικών τραγουδιών περιλαμβάνει στοιχεία κυρίως μη
αφηγηματικά, στα οποία κυριαρχεί το συναίσθημα και οι άμεσες αναφορές στην καθημερινή
ζωή, τις χαρές τις λύπες του λαού που τα δημιουργεί και τα χρησιμοποιεί.
Τόσο
στον κύκλο της ζωής (νανουρίσματα, ταχταρίσματα, μοιρολόγια, γάμου, ξενιτιάς)
όσο και στον κύκλο του χρόνου (κάλαντα, αποκριάτικα) τα δημοτικά τραγούδια
είναι αλληλένδετα με τα σχετικά έθιμα.
Το
δημοτικό τραγούδι εκφράζεται με ποιητική και μουσική αρτιότητα ανώνυμης
διεργασίας, προφορικής λαϊκής παράδοσης και αυτοσχεδιαστικής αρχής.
Το
ελληνικό δημοτικό τραγούδι ως λογοτεχνικό είδος αντλεί το υλικό του από την
προφορική λογοτεχνική παράδοση, αυτήν που αναπτύσσεται από την ανάγκη που έχει
κάθε άτομο και γενικότερα κάθε λαός να εκφράσει τα συναισθηματικά του και
ψυχικά φορτία, τα ιδανικά του, τους πόνους και τις χαρές του, ακόμα τις
εντυπώσεις και τις σκέψεις του μέσα στην ευκολομνημόνευτη ποίηση.
Στα
παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια διακρίνουμε στοιχεία που σχετίζονται με την
κοινωνική, θρησκευτική και υλική ζωή των Ελλήνων.
Σημαντική
είναι η επίδραση του δημοτικού τραγουδιού στην ελληνική λογοτεχνία. Εξέχοντες
Έλληνες ποιητές, όπως ο Γ. Σεφέρης, Ο. Ελύτης, Γ. Ρίτσος, Ν. Βρετάκος κ.ά.,
αναγνωρίζουν ότι σ' αυτό βρήκαν τις πηγές της ποίησης και της έμπνευσής τους.
Και συμφωνούν στη διαπίστωση -που εξ' άλλου μοιράζονται και αρκετοί ξένοι
διανοητές, όπως λ.χ. ο φιλόσοφος Ροζέ Γκαροντί - ότι μέσω του δημοτικού
τραγουδιού επιβεβαιώνεται η αδιάσπαστη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού και η
διαχρονικότητα των αξιών του. Ο ποιητής Γ. Σεφέρης, κατά την απονομή του βραβείου
Νόμπελ Λογοτεχνίας (1963), εξήγησε ότι οι πηγές από τις οποίες άντλησε την
ποίησή του βρίσκονται στο δημοτικό τραγούδι, που είναι η αρχή και η συνέχεια
της ιστορίας μας. Και χαρακτηριστικά, απάγγειλε το τραγούδι "Εγώ για το
χατίρι σου...".στίχοι τραγουδιούTο ίδιο αναγνώριζε και ο Οδυσσέας Ελύτης
μερικά χρόνια αργότερα, ενώ έπαιρνε το ίδιο βραβείο (1979). Και αναφέρθηκε στο
κατ' εξοχή επιγραμματικό τραγούδι "Κόκκινα χείλη φίλησα...".
Αλλά
και μεγάλοι Έλληνες μουσουργοί και συνθέτες εμπνεύσθηκαν από το δημοτικό
τραγούδι. Ο Μανόλης Καλομοίρης (1883 -1962), στο γνωστό συμφωνικό του ποίημα «Ο
θάνατος της Ανδρειωμένης», που γράφτηκε για να εξυμνήσει την αντίσταση στο Β'
Παγκόσμιο Πόλεμο, βασίστηκε στο μοτίβο του χορού του Ζαλόγγου. Ο Αντίοχος
Ευαγγελάτος (1903 - 1981) στο έργο του «Παραλλαγές και φούγκα πάνω σε ένα
ελληνικό τραγούδι» που έγραψε στις αρχές του εμφυλίου πολέμου, στηρίχτηκε στο
δημοφιλές κλέφτικο τραγούδι «Σαράντα παλικάρια». Στο περίφημο συμφωνικό έργο
«36 ελληνικοί χοροί» του Νίκου Σκαλκώτα (1904 - 1949), δύο από τους χορούς
βασίστηκαν σε δυο κλέφτικους σκοπούς Κλέφτικος χωρός (mp3), ενώ ένας τρίτος
στηρίχτηκε στο χορό του Ζαλόγγου (και οι τρεις χοροί γράφτηκαν μεταξύ
1931-1936) . Τέλος και το έργο «Κλέφτικοι χοροί» του Πέτρου Πετρίδη (1892 - 1977)
είναι εμπνευσμένο από γνωστά κλέφτικα δημοτικά
μοτίβα.
Η
γνήσια δημοτική παράδοση διατηρείται ζωντανή επί δεκάδες χρόνια και συνεχίζεται
στις μέρες μας μέσα από τις πολυάριθμες γιορτές και πανηγύρια που
πραγματοποιούνται όλο το χρόνο σε διαφορετικούς Νομούς που διατηρούν ζωντανά τα
ήθη και έθιμα των κατοίκων.
Διοργανώνονται
κυρίως τον Δεκαπενταύγουστο, διατηρούν την παράδοση παρά τις δυσκολίες των
καιρών, έχουν τους κανόνες τους, τους θρύλους και τους αστέρες τους.
Η
ιστορία του δημοτικού τραγουδιού έχει συνδεθεί με πρόσωπα και γεγονότα που
σημάδεψαν την πορεία του.
Για
δεκαετίες τα πανηγύρια είχαν τη θέση της γιορταστικής συνάθροισης ανθρώπων με
κώδικες Ο «Σελήμπεης» ή το «Μαραίνομ΄ ο καημένος» συνεχίζουν να συγκινούν στο
άκουσμά τους, μουσικοί και τραγουδιστές ακόμη αποθεώνονται.
Το
δημοτικό τραγούδι αποτελούσε μέρος της προφορικής παράδοσης των ανθρώπων που
έζησαν και γλέντησαν μ' αυτή. Έτσι πολλά ονόματα μουσικών έφτασαν μέχρι τις
μέρες μας μέσα από τη συλλογική μνήμη.
«Ιχνηλάτες της παράδοσης» 2013
Εκατοντάδες
τραγουδιστές, μουσικοί και συνθέτες, έχουν συνδέσει την παρουσία τους με το
πάλκο των πανηγυριών », όπου έχει τραγουδήσει και έχει χορέψει ολόκληρη η
Ελλάδα.
Το
ελληνικό δημοτικό τραγούδι αναπτύχθηκε παράλληλα με την βυζαντινή εκκλησιαστική
μουσική και διαδόθηκε κυρίως με προφορικά μέσα. Είναι και αυτό μονοφωνικό και
τροπικό στη δομή του, ενδεικτικό μάλιστα είναι ότι η πιστότερη καταγραφή του
γίνεται με την βυζαντινή σημειογραφία.
Τα
τελευταία χρόνια παρατηρείται μια στροφή στην παράδοση. Παρακολουθούμε με ενδιαφέρον την δημιουργία νέων μουσικών
σχημάτων. Μεταξύ αυτών στην Βόρεια Ελλάδα ξεχωρίζουν οι «Ιχνηλάτες της
παράδοσης» ένα παραδοσιακό συγκρότημα που γεννήθηκε στην Χαλκιδική το 1999.
Οι
ίδιοι σημειώνουν στο site τους
http://www.ixnilates.com/ ότι ‘’Είμαστε μια ανοιχτή συντροφιά καλλιτεχνών,
ερμηνευτών και μουσικών με μακρόχρονη εμπειρία στην παραδοσιακή μουσική, που
έχουμε βιωμένη την Ελληνική παράδοση αναζητώντας την αυθεντική λαϊκή έκφραση.
Η
πρώτη συνεύρεση μας έγινε το 1999, μέσα από μια επιτυχημένη προσπάθεια του
συλλόγου Κασσανδρινών Θεσσαλονίκης να εκδώσει ψηφιακό δίσκο με τίτλο:
"τραγούδια του καπετάν Χάψα και άλλα Χαλκιδικιώτικα".
Κύριος
σκοπός μας παραμένει η έρευνα, η καταγραφή και διάδοση της μουσικής μας
παράδοσης και γενικότερα της λαϊκής μας κληρονομιάς, με τις τοπικές
ιδιομορφίες, παραλλαγές και ιδιαιτερότητές της.’’
Κάθε φορά που χιονίζει μικροί και
μεγάλοι πλημμυρίζουμε από διαφορετικά αισθήματα.Η απαθανάτιση του γεγονότος
είναι το πρώτο μέλημα μας . Αυτή την φορά οι φωτογραφίες του Βασίλη, μας δίνουν
την πρώτη γεύση του λευκού χειμώνα στο χωριό.
Μόνο χαρά για τα παιδιά και αίσθηση
ανακούφισης για τους μεγάλους .Αν αποφύγουμε τις παγωνιές στις καλλιέργειες, τότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι απολαμβάνουμε αυτές τις στιγμές, με το τζάκι στο
φόρτε του, τα κρέατα στην φωτιά και το κρασί η το κούμαρο παραδίπλα για να
ζεσταίνει με την γεύση του και να ευφραίνεται η καρδία .
Ας ευχηθούμε να μη υπάρχει σπίτι που δεν
έχει ξύλα να ζεστάνει την εστία του και να μη βράζει φαΐ στο τσουκάλι. Ο παπά
Παντελής και οι δάσκαλοι του χωριού, ας γίνουν για ακόμη μια φορά αρωγοί στους
ανήμπορους γέροντες και παιδιά, ενώ οι εθελοντές του χωριού στήριγμα τους.
Η
μουσική ήταν και θα είναι πάντα γέφυρα επικοινωνίας. Χαίρομαι που το βλέπω
συχνά σε ανθρώπους που ζουν στο χωριό Βράσταμα Χαλκιδικής, όταν η ζωή τους γεμίζει με νότες, όμορφες στιγμές .
Στο χωριό οι εργατοώρες είναι αμέτρητες, οι αφορμές για χαρά και ποιοτική μουσική μετρημένες. Όταν δίνεται η ευκαιρία είναι ευτυχής ο καθένας που θα βρεθεί στην παρέα για να απολαύσει τις ξεχωριστές στιγμές που χαρίζουν ομορφιά, συγκίνηση, ευχαρίστηση, γεμάτες νότες.
Οι δεσμοί φιλίας είναι ισχυροί και η επικοινωνία για ανάλογες στιγμές δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια .Κάθε φορά που βρίσκομαι ανάμεσα τους είναι μοναδική, σε παρέες, σε πανηγύρια, στο κούμαρο, σε θεατρικά δρώμενα, στις ταβέρνες. Κάθε φορά είναι μια ξεχωριστή στιγμή. Κάθε φορά μια διαφορετική αφορμή επικοινωνίας .
